KEKEMELİK VE MEDIAL PREMOTOR SİSTEM

-

Bazal gangliondaki dopamin düzensizliğinin kekemeliğe olan etkisini daha önceki yazılarımızda tartışmıştık. Bu yazımızda ise  konuşma üretimi için oluşturulan bir model aracılığı ile bu düzensizliklerin kekemeliğe olan etkisini detaylı olarak tartışacağız.

 





Şekil 1 medial premotor sistemin şematik bir sembolüdür ve bileşenleri konuşma üretiminden sorumludur. Medial premotor korteks bazal ganglion’a sinyaller gönderir. Bu sinyaller nöronal yollar üzerinden geçer ve nörotransmitterler tarafından ulaştırılır.

Daha sonra ise bazal ganglion suplementer motor alan(SMA)’a sinyaller gönderir. SMA serebral kortekste bulunan içsel kontrol süreçleri (hareketlerin sıralanması) ile ilgili olan bir alandır. Heceleri sıralayarak kelimeleri oluşturma  bu süreçlere örnek verilebilir.

Bazal ganglion motor hareketlerin başlaması ve düzenlenmesinde rol alır. Özellikle bazal ganglion konuşma üretimini etkileyen bir zamanlama mekanizmasını içerir. Konuşma zamanlamayı içeren bir motor sıralama işlemidir ve her hecenin oluşturulması için bir sinyale ihtiyaç vardır. Bazal ganglion’dan  SMA’ya  gönderilen sinyal,  sözcük dizimindeki diğer heceyi başlatması için SMA’ya ipucu verir. Kekemelik bu zamanlamanın bozulması sonucunda; kelimeler oluşturulurken hece sıralamasının kesintiye uğraması olarak ortaya çıkmaktadır. Sinyal zayıfsa diğer segment oluşturulamaz ve böylelikle önceki segmentin  tekrarları, duraksamaları ve uzatmaları ortaya çıkar.


Dopamin nörotransmitteri, bazal ganglionun zamanlayıcı olarak görev yapan temel mediyatörüdür. “Normal” seviyelerde olan  dopaminin meydana getirdiği  zamanlama süreci şekil 2’de gösterilmiştir. Bazal ganglion’dan kaynaklanan zayıf sinyal iki şekilde meydana gelir. Birincisi şekil 3’te görüldüğü üzere  basal gangliondaki yetersiz dopaminerjik aktivitenin , SMA’ya güçsüz sinyal göndermesidir


İkincisi ise basal gangliondaki aşırı dopamin seviyesi nedeniyle  meydana gelen gürültü, sinyallerin çoğunun bastırılmasına sebep olur ve böylelikle SMA’ya güçsüz sinyaller ulaştırılır. Bu durum şekil 4’te gösterilmiştir. Sinyalin işe yarar kısmı gürültünün üzerine çıkan kısmıdır ve titreşimi azaltılmış olur. Dopaminerjik aktiviteyi  ve gürültü seviyesini azaltan tedavi yöntemleri bu gruptaki kekemeler için uygun olabilir.

Serebral korteks ve bazal ganglion’u birbirine bağlayan medial premotor sistem nigrostriatal yolağı içerir. Bu yolağın  mesolimbik yolakla (duyguları kontrol eden) yakından bağlantısı vardır ve bu bağlantı nedeniyle belirli bağlamlar nedeniyle ortaya çıkan duygusal durumlar, konuşma gibi motor aktiviteleri etkileyebilir.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

REZONANS BOZUKLUKLARININ DEGERLENDİRİLMESİ VE TERAPİ YÖNTEMLERİ

-
Rezonans ağız tabanı, burun boşluğu ve farenksteki ses titreşimlerinin meydana getirdiği konuşma sesinin kalitesidir. Bu anatomik   boşluklarda oluşan ses titreşimlerinin dengesi konuşma sesi kalitesinin   normal ya da “nazalite”den ötürü bozuk olarak kabul edilmesinde belirleyici olur . Normal   Rezonans ve   Velofarengeal Fonksiyon Ses enerjisi ses telleri titreştiği zaman ortaya çıkar. Ses enerjisi   farenks, oral kavite ve nazal kavitenin de içinde bulunduğu birbirine bağlı bir dizi rezanatörün içinden   üstteki bölüme doğru hareket eder. Bu rezonatör boşlukların şekli ve boyutu rezonansa ve ses kalitesine direkt etki eder. Velofarengeal mekanizma oral ve nazal kaviteden iletilen   ses enerjisinin ve hava basıncının   düzenlenmesini ve yönlendirilmesini sağlar. Ağız seslerinin oluşturulması sırasında velofarengeal mekanizma nazal kaviteyi kapatarak bir valf görevi görür. Bu akustik enerjiyi oral kaviteye yönlendirerek ağız seslerinin o...
Devamı

SES TERAPİSİ

-
Mükemmel ses yaş ve cinsiyetine uygun perde alanına ve geniş perde ve ses yüksekliği  değişikliklerine sahip, yumuşak ve kısık olmayan bir sestir. “Kordların vibrasyonu idealden  uzaklaşırsa, vokal farklılık alanının vibrasyon düzenindeki değişimlerinin tip ve miktarına  bağlı olarak sesin karakteri de idealden uzaklaşır. Buna bağlı olarak ses bozuklukları ortaya  çıkmış olur. Ses sorunları özel inceleme ve dikkatli tedavi gerektirir. Ses bozukluklarının tedavisinde bazen sadece cerrahi teknikler, bazen sadece ses  terapisi, bazı durumlarda da hem cerrahi tekniklere hem de ses terapisi beraber  uygulanmaktadır. Hangi yöntem ile ses bozukluğunun tedavi edileceği ses  sorununun kaynağına ve konan tanıya göre değişmektedir. Ses terapisinde amaç, kişinin sesini doğru şekilde  kullanmasını sağlamak, sesin davranışsal bir takım yöntemler kullanılarak  değişmesini sağlamaktır. Ses terapilerinin sınıflandırılması, terapi tekniğinin ses...
Devamı

SESİN OLUŞUMU

-
Konuşma sesinin oluşumu solunum, fonasyon, artikülasyon ve rezonans süreçlerinin gerçekleşmesiyle oluşur. Ses oluşumunda bu süreçlerin her birinde farklı basınç ve hava akımı dengelerinden bahsedilir. Sesin oluşumunda solunum sistemi basınçları, Bernoulli Etkisi ve Kaynak-Filtre Teorisi önemli rol oynar. Nefes alma sırasında vokal kordlar abduksiyona gelir. Nefes verme sırasında intrinsik  adduktör kaslar vokal kordları birbirine yaklaştırır. Dışarı doğru çıkan hava glottis’in artan  bir şekilde daralmasına yol açar. Bu da hava basıncının azalması ile sonuçlanır (Bernoulli  Etkisi). Kısmi vakum, vokal kordların arasında oluşursa, vokal kordların birleşmesine yol  açar. Vokal kordlar tamamen kapanınca, subglottik hava basıncı kordların açılmasına  yetecek kadardır. Vokal kordların arasından hava çıkışı olur, subglottik hava basıncı düşer  ve vokal kordlar açılır. Vokal kordlar kas elastisitesi ile tekrardan yaklaşırlar. Konuşma seslerinin üretimi i...
Devamı