DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARI

Artikülasyon Bozuklukları

Artikülasyon bozukluklarında birey konuştuğu dile ait bazı sesleri uygun şekilde sesletemez bu durum konuşmanın başkaları tarafından anlaşılmasını etkiler. Örneğin arı yerine ayı demesi gibi

Gecikmiş Dil ve Konuşma

Çocuğun konuşmasının yaşından beklenenden çok geri ya da konuşma gelişimi açısından beklenenden yavaş olması durumunda o çocuğun konuşması gecikmiş konuşma olarak adlandırılır

Kekemelik

Ses, hece sözcük tekrarları ve uzatmaları, duraksamalar, konuşmaya başlamada zorluk gibi belirtilerle konuşmanın akıcılığı ve ritminde meydana gelen bozukluklar “kekemelik” olarak adlandırılır

Ses Bozuklukları

Fonsiyonel ses bozuklukları anatomik açıdan ses tellerinin yanlış ve kötü kullanımı sonrası ortaya çıkan ses bozukluklarıdır. Mutasyonel falsetto, işlevsel afoni, işlevsel disfoni, kas gerilim disfonisi fonksiyonel ses bozuklukları arasındadır

Organik ses bozuklukları belirli bir anatomik ve fizyolojik nedene bağlı olan bozukluklardır. Nodül, polip, reinke ödemi, sulcus vocalis, granülom, kist

Nörojenik ses bozuklukları merkezi ve çevresel sinir sisteminde solunum, fonasyon ve artikülasyondan sorumlu kasları kontrol eden duyu/motor sinir hücrelerinin hasarına bağlı olarak ortaya çıkan ses bozukluklarıdır. Kafa travmaları, beyin içi kanamaları, tümörler, parkinson hastalığı, MS, spazmodik rekürrent larengeal sinir hasarı, paradoksal ses teli hareketi, ses teli paralizisi, tremor, dizartri nörojenik ses bozuklukları arasındadır

Afazi

Afazi önceden konuşması normal olan kişilerde geçirilmiş beyin hasarına bağlı olarak ortaya çıkan edinilmiş bir dil bozukluğudur. Beyindeki konuşma merkezlerinde meydana gelen hasar sonucunda konuşma, konuşulanı anlama, adlandırma, tekrarlama, okuma ve yazma gibi becerilerin kısmen ya da tamamen kaybolmasıdır. Beyin damar hastalıkları, beyin tümörleri, beyin kanamaları, kafa travması ve enfeksiyon hastalıkları vb. nedenlerle oluşur.

Motor Konuşma Bozuklukları

Konuşmanın solunum, sesleme(fonasyon), rezonans, sesletim ve prosodi bileşenlerinden bir veya birkaçını etkileyen nöromotor bir sorun ile ortaya çıkan konuşma bozukluklarıdır

Dizartri konuşma kaslarının güç ve kontrolü ile ilgili sorunların yaşandığı bir konuşma bozukluğudur. Dizartri solunum, fonasyon, artikülasyon, rezonans ve prosodi gibi tüm konuşma bileşenlerini etkileyebilir. Dizartrik konuşma nefesli, birbiri içine geçmiş, genizsi, bozuk ritimli ve ses şiddetinin kontrolsüz olmasıyla kendisini gösterebilir. Dizartriler beyne ya da konuşma organlarına ait doğumsal anomalilere bağlı olabileceği gibi doğum öncesi hasarlara bağlı olarakta ortaya çıkabilir. Ayrıca beyin felci, kafa travmaları, tümörler, beyin cerrahisi girişimleri veya sitotoksik ilaç kullanımı sonrası görülebilir

Apraksi konuşma seslerinin üretilmesinde gerekli olan sinir ve kas düzeninin yeterli olmasına ve konuşmayı sağlayan organlarda bir zayıflık ya da felç durumu olmamasına rağmen konuşma için gerekli seslerin istemli olarak üretilmesindeki güçlüktür. Apraksili kişiler konuşma için gerekli ağız, dil vb gibi organların hareketlerinin konuşulan dile uygun seçilmesi, planlanması, organize edilmesi ve başlatılması alanlarından birinde ya da birkaçında sorun yaşayabilirler. Bu güçlük ses, hece sözcük ya da cümle seviyesinde olabilir. Edinilmiş ve gelişimsel apraksi olmak üzere ikiye ayrılır: Edinilmiş Konuşma Apraksisi her yaş grubunu etkileyebilir. Genellikle yetişkinlerde gözlenir. Beyindeki hasar, inme/felç, beyin travması, tümör veya beyni etkileyen başka hastalıklardan kaynaklanabilir. Gelişimsel apraksi genellikle çocuklarda ortaya çıkar ve doğumdan itibaren gelişir.

Dudak Damak Yarıklığına Bağlı Konuşma Bozuklukları

Dudak Damak Yarıklığı doğuştan olan bir çeşit ağız ve yüz şekil bozukluğudur. Dudak yarıklığının konuşma gelişimi ve özellikleri üzerinde ciddi bir etkisi olmazken damak yarıklığı dil ve konuşma bozukluğuna neden olabilir. Yarık damaklı çocuklar anormal bir ses üretme mekanizmasıyla doğmuş çoğunlukla diğer gelişimleri normal olan ve dil yetisine sahip olan çocuklardır. Ancak konuşma üretimini sağlayacak mekanizmaları yetersizdir

İşitme Bozukluğuna Bağlı Dil ve Konuşma Bozuklukları

İşitme duyusundaki sorunlar dil ve konuşma gelişiminde sorunlara yol açabilir. İşitme kaybı olan çocuklarda alıcı ve ifade edici dil becerilerinde gecikmeler olur. İşitme kaybı olan çocuklar diğer çocuklara göre kelime haznesi daha yavaş gelişir daha kısa ve basit cümleleri anlar ve ifade ederler.

Fonolojik Bozukluklar

Fonolojik bozukluğu olan çocuklarda çeşitli konuşma seslerinin yer değiştirilmesi, düşürülmesi, sözcük öbeklerinin karışması ya da hatalı kullanımı görülmektedir. Örneğin kitap yerine kipat kamyon yerine kaymon demek vb. Aynı zamanda heceler ve sözcükler içindeki seslerin sıralanma ve seçilme hatalarını da içerir. Bir kelimede bir ses doğru üretilirken diğer kelimede yanlış üretilebilir. Bu nedenle konuşmanın anlaşılması son derece güçtür.