KEKEMELİK VE NÖROTRANSMİTTERLER

-
Beyin konuşma gibi fonksiyonları yerine getirmek için organize olan sinir hücrelerinden (nöronlardan)  oluşur. Aynı zamanda nörotransmiter adı verilen  mesaji elektiriksel formlar şeklinde bir nörondan diğerine ileten kimyasallar da  bulunmaktadır.
Birey kekemelediğinde  beyinde ne olduğunu ve çeşitli tedavilerin kekemeliği azaltmada nasıl etkili olduğunu  anlamak için ilk olarak nöronların ve nörotransmitterlerin işlevini anlamak gerekir.

Nöronlar bir vücut hücresi, axon ve çok sayıda dendrit kollarından olusur. Mesajlar nöronun dendritlerinden  biri  tarafından yakalanan elektriksel bir uyarım olarak başlar ve  bu nöronal yapılardan geçerek beyne iletilir. Daha sonra uyarılar vücut hücresinden geçerek axona ulaşır. Axonun sonuna ulaştığında, elektriksel uyarım nörotransmitter formunda kimyasal bir uyarana dönüşür. Bu nörotransmitterler akson tarafından salıverilen mesajı  bir nörondan diğerine iletir. Mesaj komşu nöronların dentriti tarafından yakalandığı zaman yeniden elektriksel uyarıma döner ve süreç yeniden başlar. Nöronlar birbirleri ile temas etmedikleri için nörotransmitter bir nörondan diğerine sinaps adı verilen dar bir  boşluktan geçerek  ulaşır.
Nörotransmitterler presinaptik nörondan sinapse geçerken; kimyasal olarak belirli bölgelere(reseptörler) bağlanabilmeleri için  spesifik olarak şekillendirilmiştir. Nörotransmitterler  farklı reseptörlere uyabilir ancak reseptör alanları sadece bazı spesifik nörotransmitterleri kabul eder. Bir nöronun reseptör alanına  bağlandıktan sonra, nörotransmitterin kimyasal mesajı bir diğer nörona doğru ilerleyen ya da olduğu yerde kalan bir  elektriksel uyarıma dönüşebilir
Son yapılan araştırmalara göre; beyindeki motor nöron bölümündeki aşırı dopaminerjik aktivitenin kekemeliğe neden olduğu bilinmektedir. Yukarıdaki resimde alt diyagram, nöronal sinapsin detaylarını göstermektedir. Nörotransmitter, dopamin, diyagramın solundaki presinaptik nöronun dendtritinden çıkar ve resmin ortasında postsinaptik nöronun (kuyruk olarak gösterilmiştir) dendtritine bağlanır. Dopamin uyarıcı  bir nörotransmitterdır. Sağ tarafta kısıtlayıcı bir nörotransmitter olan GABA’nın salınımını yapan diğer bir dendrit olduğu görülmektedir. Kısaca açıklamak gerekirse GABA postsinaptik bir nörona bağlandığı zaman dopamin aktivitesini bloke eder ve böylelikle uyarma eylemini gerçekleştirir. Kekemeliğin aşırı dopaminerjik aktivite nedeniyle ortaya çıktığı düşünüldüğünde uygulanması gereken yöntemler  direkt olarak dopaminerjik aktiviteyi bloke etmek  ya da   GABAerjik aktiviteyi artırmaktır.
Dopamin bir  nöron reseptörüne bağlanan ve bağlandığı nöron vasıtasıyla aktive olan bir agonisttir. Dopamine ek olarak beyinde agonist olarak çalışan diğer nörotransmitterler de bulunmaktadır. Aynı zamanda beyine harici olarak verilen ilaçlar da agonist olarak görev yapabilir. Diğer taraftan GABA agonist aktivitesini  bloke eden bir antagonisttir. Agonistlere benzer biçimde; antagonist olarak görev yapan nörotransmitterler de vardır 

 *** Tüm yazılar tarafıma ait olup izinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.Kullanıldığı takdirde yasal işlem geçerli olacaktır.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

REZONANS BOZUKLUKLARININ DEGERLENDİRİLMESİ VE TERAPİ YÖNTEMLERİ

-
Rezonans ağız tabanı, burun boşluğu ve farenksteki ses titreşimlerinin meydana getirdiği konuşma sesinin kalitesidir. Bu anatomik   boşluklarda oluşan ses titreşimlerinin dengesi konuşma sesi kalitesinin   normal ya da “nazalite”den ötürü bozuk olarak kabul edilmesinde belirleyici olur . Normal   Rezonans ve   Velofarengeal Fonksiyon Ses enerjisi ses telleri titreştiği zaman ortaya çıkar. Ses enerjisi   farenks, oral kavite ve nazal kavitenin de içinde bulunduğu birbirine bağlı bir dizi rezanatörün içinden   üstteki bölüme doğru hareket eder. Bu rezonatör boşlukların şekli ve boyutu rezonansa ve ses kalitesine direkt etki eder. Velofarengeal mekanizma oral ve nazal kaviteden iletilen   ses enerjisinin ve hava basıncının   düzenlenmesini ve yönlendirilmesini sağlar. Ağız seslerinin oluşturulması sırasında velofarengeal mekanizma nazal kaviteyi kapatarak bir valf görevi görür. Bu akustik enerjiyi oral kaviteye yönlendirerek ağız seslerinin o...
Devamı

SES TERAPİSİ

-
Mükemmel ses yaş ve cinsiyetine uygun perde alanına ve geniş perde ve ses yüksekliği  değişikliklerine sahip, yumuşak ve kısık olmayan bir sestir. “Kordların vibrasyonu idealden  uzaklaşırsa, vokal farklılık alanının vibrasyon düzenindeki değişimlerinin tip ve miktarına  bağlı olarak sesin karakteri de idealden uzaklaşır. Buna bağlı olarak ses bozuklukları ortaya  çıkmış olur. Ses sorunları özel inceleme ve dikkatli tedavi gerektirir. Ses bozukluklarının tedavisinde bazen sadece cerrahi teknikler, bazen sadece ses  terapisi, bazı durumlarda da hem cerrahi tekniklere hem de ses terapisi beraber  uygulanmaktadır. Hangi yöntem ile ses bozukluğunun tedavi edileceği ses  sorununun kaynağına ve konan tanıya göre değişmektedir. Ses terapisinde amaç, kişinin sesini doğru şekilde  kullanmasını sağlamak, sesin davranışsal bir takım yöntemler kullanılarak  değişmesini sağlamaktır. Ses terapilerinin sınıflandırılması, terapi tekniğinin ses...
Devamı

SESİN OLUŞUMU

-
Konuşma sesinin oluşumu solunum, fonasyon, artikülasyon ve rezonans süreçlerinin gerçekleşmesiyle oluşur. Ses oluşumunda bu süreçlerin her birinde farklı basınç ve hava akımı dengelerinden bahsedilir. Sesin oluşumunda solunum sistemi basınçları, Bernoulli Etkisi ve Kaynak-Filtre Teorisi önemli rol oynar. Nefes alma sırasında vokal kordlar abduksiyona gelir. Nefes verme sırasında intrinsik  adduktör kaslar vokal kordları birbirine yaklaştırır. Dışarı doğru çıkan hava glottis’in artan  bir şekilde daralmasına yol açar. Bu da hava basıncının azalması ile sonuçlanır (Bernoulli  Etkisi). Kısmi vakum, vokal kordların arasında oluşursa, vokal kordların birleşmesine yol  açar. Vokal kordlar tamamen kapanınca, subglottik hava basıncı kordların açılmasına  yetecek kadardır. Vokal kordların arasından hava çıkışı olur, subglottik hava basıncı düşer  ve vokal kordlar açılır. Vokal kordlar kas elastisitesi ile tekrardan yaklaşırlar. Konuşma seslerinin üretimi i...
Devamı