Yutma Fizyolojisi

-

Yutma oral kavite, farenks, larenks ve özefagustaki yapıları içeren kompleks bir nöromuskuler fonksiyondur. Yutma başlıca dört evreye ayrılmıştır: oral hazırlık evresi, oral evre, farengeal evre ve özefageal evre. İlk iki evre olan oral hazırlık ve oral evreler istemli, diğer farengeal ve özefageal evreler ise istem dışı yani refleksif kontrol altındadır.







Oral hazırlık ön fazı

 Yutmanın oral hazırlık fazı aşağıdaki faaliyetlerin koordinasyonu ile tanımlanır:

a- Gıdanın oral kavite anteriorunda tutulabilmesi için dudak kapama
b- Labial ve bukkal kasların etkili kasılmasıyla gıdanın lateral ve anterior sulkuslarda birikmeyip dil üzerine itilebilmesi
c- Sirküler ya da rotasyonel çene hareketi ile gıdanın ezilmesi
d- Dil lateral hareketleriyle gıda bolusunun tükürükle karıştırılarak dişler üzerine itilmesi
e- Yumuşak damak kasılması ile gıdanın oral kavite arkasında hapsedilmesi ve nazal hava yolunun daraltılması

Oral faz
Bu dönemin birincil işlevi dil hareketiyle, lokmayı sert damak ve dilin arka kısmına doğru iterek ağız boşluğunun arkasına göndermektir. Ağız tabanında yer alan suprahyoid kaslar, özellikle katı gıdaların yutulması esnasında dili kaldırmada önem taşımaktadır. Bu aşamada, dudak ve yanak kaslarının (örneğin orbicularis oris ve buccinator kas gibi) kontraksiyonu, katı ya da sıvı gıdaların oral kaviteye kaçışını önlemede çok önemlidir. Bu aşama, yutmanın farengeal fazının tetiklenmesiyle sonlanır 

Farengeal faz

Yutma refleksinin tetiklenmesiyle farengeal faz tetiklenmiş olur. Yutma sırasında havayolunun korunması oldukça önemlidir ve nazal, trakeal ve larengeal yollar korunmalıdır. Bu durum velofarengeal istmusun kapanması, larenksin yukarı çekilmesi ve yumuşak damağın yukarı-geri hareketi ile gerçekleşir ve böylece nazofarenks kapatılır. Submental ve suprahiyoid kasların kasılarak hyoid kemiği ve böylelikle larenksi yukarı çekerek, larenksin yükselmesi ve havayolunu kapatması bu koruma mekanizmasında en önemli adımdır

Dil, lokmayı farenkse ve sonra özefagusa doğru iter. Ardından farenksi saran farengeal konstrüktör kaslarda ardışık peristaltik kasılmalar olur ve kalan artıklar özefagusa iletilir

İstirahatte tamamen kapalı olan üst özefageal sfinkter (ÜÖS) farenks ile özefagus arasında yer almaktadır. Alınan lokma kitlesinin bu seviyeye gelmesi ile sfinkter gevşer ve açılır, böylelikle gıda materyali özefagusa geçer

Özefageal faz

Krikofarengeal adelenin gevşemesi ve üst özefageal sfinkterin gevşemesiyle bolus farenksten özefagusa geçer ve özefageal faz başlamış olur. Özefagustaki peristaltik hareketlerle ve alt özefagusun gevşemesiyle bolus mideye aktarılır


***Tüm yazılar tarafıma ait olup izinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Kullanıldığı takdirde yasal işlemler geçerli olacaktır.






Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

REZONANS BOZUKLUKLARININ DEGERLENDİRİLMESİ VE TERAPİ YÖNTEMLERİ

-
Rezonans ağız tabanı, burun boşluğu ve farenksteki ses titreşimlerinin meydana getirdiği konuşma sesinin kalitesidir. Bu anatomik   boşluklarda oluşan ses titreşimlerinin dengesi konuşma sesi kalitesinin   normal ya da “nazalite”den ötürü bozuk olarak kabul edilmesinde belirleyici olur . Normal   Rezonans ve   Velofarengeal Fonksiyon Ses enerjisi ses telleri titreştiği zaman ortaya çıkar. Ses enerjisi   farenks, oral kavite ve nazal kavitenin de içinde bulunduğu birbirine bağlı bir dizi rezanatörün içinden   üstteki bölüme doğru hareket eder. Bu rezonatör boşlukların şekli ve boyutu rezonansa ve ses kalitesine direkt etki eder. Velofarengeal mekanizma oral ve nazal kaviteden iletilen   ses enerjisinin ve hava basıncının   düzenlenmesini ve yönlendirilmesini sağlar. Ağız seslerinin oluşturulması sırasında velofarengeal mekanizma nazal kaviteyi kapatarak bir valf görevi görür. Bu akustik enerjiyi oral kaviteye yönlendirerek ağız seslerinin o...
Devamı

SES TERAPİSİ

-
Mükemmel ses yaş ve cinsiyetine uygun perde alanına ve geniş perde ve ses yüksekliği  değişikliklerine sahip, yumuşak ve kısık olmayan bir sestir. “Kordların vibrasyonu idealden  uzaklaşırsa, vokal farklılık alanının vibrasyon düzenindeki değişimlerinin tip ve miktarına  bağlı olarak sesin karakteri de idealden uzaklaşır. Buna bağlı olarak ses bozuklukları ortaya  çıkmış olur. Ses sorunları özel inceleme ve dikkatli tedavi gerektirir. Ses bozukluklarının tedavisinde bazen sadece cerrahi teknikler, bazen sadece ses  terapisi, bazı durumlarda da hem cerrahi tekniklere hem de ses terapisi beraber  uygulanmaktadır. Hangi yöntem ile ses bozukluğunun tedavi edileceği ses  sorununun kaynağına ve konan tanıya göre değişmektedir. Ses terapisinde amaç, kişinin sesini doğru şekilde  kullanmasını sağlamak, sesin davranışsal bir takım yöntemler kullanılarak  değişmesini sağlamaktır. Ses terapilerinin sınıflandırılması, terapi tekniğinin ses...
Devamı

SESİN OLUŞUMU

-
Konuşma sesinin oluşumu solunum, fonasyon, artikülasyon ve rezonans süreçlerinin gerçekleşmesiyle oluşur. Ses oluşumunda bu süreçlerin her birinde farklı basınç ve hava akımı dengelerinden bahsedilir. Sesin oluşumunda solunum sistemi basınçları, Bernoulli Etkisi ve Kaynak-Filtre Teorisi önemli rol oynar. Nefes alma sırasında vokal kordlar abduksiyona gelir. Nefes verme sırasında intrinsik  adduktör kaslar vokal kordları birbirine yaklaştırır. Dışarı doğru çıkan hava glottis’in artan  bir şekilde daralmasına yol açar. Bu da hava basıncının azalması ile sonuçlanır (Bernoulli  Etkisi). Kısmi vakum, vokal kordların arasında oluşursa, vokal kordların birleşmesine yol  açar. Vokal kordlar tamamen kapanınca, subglottik hava basıncı kordların açılmasına  yetecek kadardır. Vokal kordların arasından hava çıkışı olur, subglottik hava basıncı düşer  ve vokal kordlar açılır. Vokal kordlar kas elastisitesi ile tekrardan yaklaşırlar. Konuşma seslerinin üretimi i...
Devamı