OKUL ÇAĞI VE ERGENLİK DÖNEMİ DİL GELİŞİMİ

-

 


      Okul Çağı ve Ergenlik Dönemi Dil Gelişimi
  • Bu dönemde dilsel problemler hemen göze çarpmaz. Bu dönemde neyin normal olduğunu bilmek önemlidir.



Okul Çağı ve Ergenlik Dönemi Bilişsel Gelişim

  •    Metabiliş becerileri gelişir: birisinin yada kendisinin nasıl düşündüğü hakkında düşünme yetisi
  •     Belirli düşünsel fikirler, hipotezler geliştirip bunları test edebilir. Bir problemin çözümü için tüm mevcut alternatifleri gözden geçirebilir.
  •      Belirli bir olguyu zaman ve mekandan bağımsız şekilde gerçek ve hayl gücüyle gözden geçirebilir.

Kavram Gelişimi

  • Vygotsky (1962) ergenlik döneminde yeni kavramlara ulaşmak için dilin araç olarak kullanıldığını ve bunun temel düşünsel becerilerden biri olduğunu belirtmiştir.
  •  Erken çocukluk döneminde aksine dünya bilgisi kelime bilgisine dönüşüyordu
  •  9 ile 19 yaş arası yeni kavram öğrenimi hızlanıyor ve eskilerine yeni alt anlamalar ekleniyor.
  •  Kelimeleri daha iyi şekilde organize etme ve depolama becerisi gelişiyor.
  • Sözcük dağarcığının gelişmesi iki biçime ayrılır: yatay anlam gelişmesi ve dikey anlam genişlemesi. Yatay anlam gelişmesi, bilinen sözcük tanımlarına çocuğun kendi basit tanımlarını eklemesiyle oluşur. Dikey anlam genişlemesi ise, bir sözcüğün bütün anlamlarının bilinmesiyle oluşur. Bu sayede sözcükler arasındaki ince anlam farklılıklarını kavramış olur, sözcükleri betimleyebilme ve anlamlarını açıklayabilme becerilerini kazanırlar.

Dili Anlama / Dinleme Becerileri

  • Bu dönemde gelişen mecaz ve sembolik dili anlamak önemlidir 
  • Arga ve belirli jargon kullanımlarının anlaşılmasındaki güçlükler akranlarıyla kabul ve iletişimi etkileyebilir.
  • Metaforu anlama 4-15 yaş arası hızlıca gelişmektedir.
  • Deyimlerin anlaşılması da oldukça önemlidir. 19 yaşına kadar deyimleri anlamada yetersizlik görülebilir (Nippold, 1988)
  • 9 yaş civarı sembolik dil becerilerine sahipken bunun gelişimi ergenlik dönemine kadar devam eder.

 Dili İfade Etme Becerileri

  •  8-12 yaş arasında ‘gibi, her şey, böyle şeyler’ kelimelerini içeren cümleler sıklaşır
  •  Sembolik dil becerileri ergenlik dönemine kadar devam eder.
  •  Bağlaç kullanımı artar, farklılaşır, ustalaşır.

Sohbet Becerileri

  • Sohbetteki iletişimsel yetkinlik 13 yaş civarı kazanılır.
  •  Bu dönemde bireyler akranlarıyla ve yetişkinlerle farklı sohbet becerileri kullanmaktadır.

Öykülendirme Becerileri

  •   Normal çocuklarda 5-7 yaş arası temel öykülendirme ; 11-12 yaş da karmaşık öykülendirme becerileri oluşur.
  •  Genelde 8 yaşa kadar izlenen sıra:

o   Öykülendirme öncesi dönem: basit, hikaye elementlerinin hikayeden bağımsız kullanılması

o   Basit öyküleme dönemi: karakter, olay, yer zaman doğru şekilde ilişkilendirilmeye başlanır ancak hala basit ve konu yok denebilir.

o   Yavaş yavaş karakter, olay örgüsü konuyla ilişkilendirilmeye başlanır ancak hala genel bir konu yok

o   Son aşamada gerçek öykülendirme becerisine geçerler. Makro ve mikro yapılar birbiriyle ilişkili ve konu bütünlüğü vardır.



Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

REZONANS BOZUKLUKLARININ DEGERLENDİRİLMESİ VE TERAPİ YÖNTEMLERİ

-
Rezonans ağız tabanı, burun boşluğu ve farenksteki ses titreşimlerinin meydana getirdiği konuşma sesinin kalitesidir. Bu anatomik   boşluklarda oluşan ses titreşimlerinin dengesi konuşma sesi kalitesinin   normal ya da “nazalite”den ötürü bozuk olarak kabul edilmesinde belirleyici olur . Normal   Rezonans ve   Velofarengeal Fonksiyon Ses enerjisi ses telleri titreştiği zaman ortaya çıkar. Ses enerjisi   farenks, oral kavite ve nazal kavitenin de içinde bulunduğu birbirine bağlı bir dizi rezanatörün içinden   üstteki bölüme doğru hareket eder. Bu rezonatör boşlukların şekli ve boyutu rezonansa ve ses kalitesine direkt etki eder. Velofarengeal mekanizma oral ve nazal kaviteden iletilen   ses enerjisinin ve hava basıncının   düzenlenmesini ve yönlendirilmesini sağlar. Ağız seslerinin oluşturulması sırasında velofarengeal mekanizma nazal kaviteyi kapatarak bir valf görevi görür. Bu akustik enerjiyi oral kaviteye yönlendirerek ağız seslerinin oluşmasını sağlar. Bu nedenle ağız sesle
Devamı

SESİN OLUŞUMU

-
Konuşma sesinin oluşumu solunum, fonasyon, artikülasyon ve rezonans süreçlerinin gerçekleşmesiyle oluşur. Ses oluşumunda bu süreçlerin her birinde farklı basınç ve hava akımı dengelerinden bahsedilir. Sesin oluşumunda solunum sistemi basınçları, Bernoulli Etkisi ve Kaynak-Filtre Teorisi önemli rol oynar. Nefes alma sırasında vokal kordlar abduksiyona gelir. Nefes verme sırasında intrinsik  adduktör kaslar vokal kordları birbirine yaklaştırır. Dışarı doğru çıkan hava glottis’in artan  bir şekilde daralmasına yol açar. Bu da hava basıncının azalması ile sonuçlanır (Bernoulli  Etkisi). Kısmi vakum, vokal kordların arasında oluşursa, vokal kordların birleşmesine yol  açar. Vokal kordlar tamamen kapanınca, subglottik hava basıncı kordların açılmasına  yetecek kadardır. Vokal kordların arasından hava çıkışı olur, subglottik hava basıncı düşer  ve vokal kordlar açılır. Vokal kordlar kas elastisitesi ile tekrardan yaklaşırlar. Konuşma seslerinin üretimi ile ilgili en kabul görmüş teo
Devamı

SES TERAPİSİ

-
Mükemmel ses yaş ve cinsiyetine uygun perde alanına ve geniş perde ve ses yüksekliği  değişikliklerine sahip, yumuşak ve kısık olmayan bir sestir. “Kordların vibrasyonu idealden  uzaklaşırsa, vokal farklılık alanının vibrasyon düzenindeki değişimlerinin tip ve miktarına  bağlı olarak sesin karakteri de idealden uzaklaşır. Buna bağlı olarak ses bozuklukları ortaya  çıkmış olur. Ses sorunları özel inceleme ve dikkatli tedavi gerektirir. Ses bozukluklarının tedavisinde bazen sadece cerrahi teknikler, bazen sadece ses  terapisi, bazı durumlarda da hem cerrahi tekniklere hem de ses terapisi beraber  uygulanmaktadır. Hangi yöntem ile ses bozukluğunun tedavi edileceği ses  sorununun kaynağına ve konan tanıya göre değişmektedir. Ses terapisinde amaç, kişinin sesini doğru şekilde  kullanmasını sağlamak, sesin davranışsal bir takım yöntemler kullanılarak  değişmesini sağlamaktır. Ses terapilerinin sınıflandırılması, terapi tekniğinin ses kaslarının kullanım şeklini değiştirme yönt
Devamı