BURSA DİL VE KONUŞMA TERAPİSTİ

Bazal gangliondaki dopamin düzensizliğinin kekemeliğe olan etkisini daha önceki yazılarımızda tartışmıştık. Bu yazımızda ise  konuşma üretimi için oluşturulan bir model aracılığı ile bu düzensizliklerin kekemeliğe olan etkisini detaylı olarak tartışacağız.   Şekil 1 medial premotor sistemin şematik bir sembolüdür ve bileşenleri konuşma üretiminden sorumludur. Medial premotor korteks bazal ganglion’a sinyaller gönderir. Bu sinyaller nöronal yollar üzerinden geçer ve nörotransmitterler tarafından ulaştırılır. Daha sonra ise bazal ganglion suplementer motor alan(SMA)’a sinyaller gönderir. SMA serebral kortekste bulunan içsel kontrol süreçleri (hareketlerin sıralanması) ile ilgili olan bir alandır. Heceleri sıralayarak kelimeleri oluşturma   bu süreçlere örnek verilebilir. Bazal ganglion motor hareketlerin başlaması ve düzenlenmesinde rol alır. Özellikle bazal ganglion konuşma üretimini etkileyen bir zamanlama mekanizmasını içerir. Konuşma zamanlamay...

Kekemelik, beyinde motor nöron bölümündeki   aşırı dopaminerjik aktivite nedeniyle ortaya çıkabilir. Daha açıkça ifade etmek gerekirse motor fonksiyona dahil olan nigrostriatal yolaktaki dopaminerjik aktivite kekemelikle ilişkilendirilir. Dopaminerjik aktiviteyi baskılamak için GABAerjik aktivite, BZs ya da pagoclone ile artırılmalıdır. Kekemelik aşırı dopaminerjik aktivite ile ilişkilendirilmiş olmasına rağmen bu durumun nedeni GABAerjik aktivitenin beyindeki ilgili bölgelerde azalmış olması da olabilir. GABAerjik aktiviteyi artıran ilaçları ilerleyen yazılarımızda tartışacağız. Bu yazımızda ise bir grup antipsikotik ilaç yoluyla domaminerjik aktiviteyi kısıtlamayı amaçlayan yaklaşımlardan bahsedeceğiz.   Bu ilaçlar direkt nöronlardaki dopamin reseptörlerini (D2 reseptörleri) bloke eder ve böylelikle sinapslardaki dopamin bu reseptörlere bağlanmaz ve dopamin aktivitesi azaltılmış olur. Atipik antipsikotik ilaçların sedasyon, diskinezi, diabet ve kilo alımı gibi ...

Beyin konuşma gibi fonksiyonları yerine getirmek için organize olan sinir hücrelerinden (nöronlardan)   oluşur. Aynı zamanda nörotransmiter adı verilen   mesaji elektiriksel formlar şeklinde bir nörondan diğerine ileten kimyasallar da   bulunmaktadır. Birey kekemelediğinde   beyinde ne olduğunu ve çeşitli tedavilerin kekemeliği azaltmada nasıl etkili olduğunu   anlamak için ilk olarak nöronların ve nörotransmitterlerin işlevini anlamak gerekir. Nöronlar bir vücut hücresi, axon ve çok sayıda dendrit kollarından olusur. Mesajlar nöronun dendritlerinden   biri   tarafından yakalanan elektriksel bir uyarım olarak başlar ve   bu nöronal yapılardan geçerek beyne iletilir. Daha sonra uyarılar vücut hücresinden geçerek axona ulaşır. Axonun sonuna ulaştığında, elektriksel uyarım nörotransmitter formunda kimyasal bir uyarana dönüşür. Bu nörotransmitterler akson tarafından salıverilen mesajı   bir nörondan diğerine iletir. Mesaj komşu nöronl...

Önceki yazımızda direkt yollardaki D1 dopamin reseptörlerine oranla   indirekt yollardaki D2   dopamin reseptörleri sayısında dengesizlik ortaya çıkması durumunda kekemeliğin oluşabileceğinden bahsetmiştik. D2 reseptörleri fren,   D1 reseptörleri ise gaz pedalı görevi görmektedir. Çocuklarda kekemelik genellikle 3-5 yaş periyodunda ortaya çıkar ve bunların çoğu 5 yaşından önce kendiliğinden düzelir ancak bazıları ise çocukluk çağı ve ergenlik döneminde de devam eder. Peki geçici kekemelikle kalıcı kekemeliği birbirinden ayıran nedir? Bu sorunun cevabı gelişmekte olan beyindeki D2 ve D1 dopamin reseptörleri oranı olabilir. Putamendeki D1 reseptörlerinin yoğunluğu doğumdan sonra artar ve 3 yaş civarında en yüksek seviyeye ulaşır. D2 reseptörlerinin yoğunluğu ise 2 yaş civarı en yüksek seviyeye ulaşır. D2 reseptörleri en yüksek seviyeye ulaştıktan sonra düşer ve 5 yaş civarı çocuklarda %38 oranında azalır. 3-5 yaş periyodunda D1 ve D2   densitesinde aşırı yü...

Bazal ganglionun temel bileşenleri pallidum ve putamendir. Aşağıdaki   şekilde görüldüğü üzere D1 ve D2 olarak adlandırılan   iki farklı dopamin reseptörü putamende yer alır. 8 ya da 9 tane farklı dopamin reseptörü olmasına rağmen D1 ve D2 reseptörleri putamende yer alan dominant dopamin reseptörleridir. Direkt yollar korteksin sensorimotor bölgesinden gönderilen glutaminerjik projeksiyonlarla   ve   substantial nigradan   D1 reseptörlerine gönderilen dopaminerjik projeksiyonlarla aktive olur. Direkt yolların aktive edilmesi pallidumu engeller ve böylelikle talamus inhibisyonu ortadan kalkar. Sonuç olarak talamusa ve beyin kabuğuna ait yollar genişler ve kortikal bir konuşma ortaya çıkar. İndirekt yollar, palliduma GABA (gama amino bütürik asit) projeksiyonlarını stimule eden putamendeki D2 reseptörlerinin aktivasyonu ile açılmış olur. Bunun sonucu olarak GABA(gama amino bütürik asit) salınımı ile subtalamik çekirdeğe baskı kaldırılmış  ...

Bu yazımızda konuşma üretiminde yer alan medial kortikal alanlar üzerine yoğunlaşacağız. Bu alanlar üç bölüme ayrılmış olan ve her birinin farklı görevleri olan motor kortikal alanlardır: *Premotor bölge *Yardımcı motor bölge *Primer motor bölge Premotor korteks duyusal bilgileri dahil ederek ses organlarının hareketlerini yönetir. İstenilen herhangi bir hareket için motor kortekse optimal bir pozisyon yönlendirmesi yaparak hareketlerin düzenlenmesine yardım eder. Yardımcı motor bölge ise primer motor bölgenin önünde yer alır. Yardımcı motor bölge anatomik ve fonksiyonel açıdan iki farklı bölümden oluşur(Suplementer Motor Alan(SMA) -Presuplementer Motor Alan(Pre-SMA) Bu   kısımlar konuşmada   hazırlık aşaması olarak işlev görürler. Pre-SMA   yeni motor becerilerin kazanılmasında görev alır ve öğrenilen beceri daha önce öğrenilen becerilerden farklı ise daha aktif durumda olur. Üst düzey planlama ve sıralama   ön   pre-SMA’da   gerçekleşirk...

SEREBRAL KORTEKS VE KEKEMELİK (BİRİNCİ BÖLÜM) -  Ağustos 01, 2018 Sağ elini kullanan bireylerin büyük çoğunluğu için serebral korteksin  sol bölümü konuşmanın fonksiyonel bölgesidir. Sol elini kullanan bireyler için durum daha farklıdır. Konuşma bazen sol taraftan bazen sağ taraftan bazen de hem sağ hem sol taraftan eşit olarak yönetilebilir. Çok sayıda beyin görüntüleme yöntemi; kekemelerde  konuşma sürecine  sağ hemisfere göre sol kortikal hemisferin daha az dahil edildiği yönünde bulgular ortaya çıkarmıştır. Yeni doğanlarda doğum sırasındaki stresin neden olduğu testesteron hormonundaki aşırı yükselmenin, sol hemisferin gelişiminde gecikmeye neden olması sağ hemisferin konuşmaya daha fazla dahil edilmesinin nedenlerinden biri olduğu düşünülmektedir. Sol lateral korteks bölgelerinde yer alan Wernicke ve Broca alanları konuşmanın gerçekleştirilmesinde görev alırlar.   Wernicke bölgesinde üç alt bölüm vardır. Birinci bölüm konuşma sözcüklerine (kişin...

Artikülasyon Bozuklukları Artikülasyon bozukluklarında birey konuştuğu dile ait bazı sesleri uygun şekilde sesletemez bu durum konuşmanın başkaları tarafından anlaşılmasını etkiler. Örneğin arı yerine ayı demesi gibi Gecikmiş Dil ve Konuşma Çocuğun konuşmasının yaşından beklenenden çok geri ya da konuşma gelişimi açısından beklenenden yavaş olması durumunda o çocuğun konuşması gecikmiş konuşma olarak adlandırılır Kekemelik Ses, hece sözcük tekrarları ve uzatmaları, duraksamalar, konuşmaya başlamada zorluk gibi belirtilerle konuşmanın akıcılığı ve ritminde meydana gelen bozukluklar “kekemelik” olarak adlandırılır Ses Bozuklukları Fonsiyonel ses bozuklukları anatomik açıdan ses tellerinin yanlış ve kötü kullanımı sonrası ortaya çıkan ses bozukluklarıdır. Mutasyonel falsetto, işlevsel afoni, işlevsel disfoni, kas gerilim disfonisi fonksiyonel ses bozuklukları arasındadır Organik ses bozuklukları belirli bir anatomik ve fizyolojik nedene bağlı olan bozukluklardır....